Ung thư vòm họng dễ xảy ra ở những người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh và tiền sử bệnh trong gia đình. Khi có các triệu chứng cảm cúm, sổ mũi không khỏi, người bệnh nên sớm đi khám chuyên khoa họng để điều trị kịp thời.
Tổng quan vấn đề về ung thư vòm họng
Ung thư vòm họng là một căn bệnh rất nguy hiểm đối với mọi người. Bệnh có những biểu hiện ở họng khiến người bệnh nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp nên chủ quan. Khi bệnh nhân phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn và phát triển nhanh.
Ở Việt Nam, tỷ lệ người mắc bệnh ung thư hầu họng là 12%, chiếm một tỷ lệ khá cao so với các bệnh ung thư khác. Trong số đó, có tới 70% bệnh nhân ung vòm họng khi phát hiện đã ở giai đoạn muộn nên việc điều trị gặp rất nhiều khó khăn.
Nguyên nhân của ung thư hầu họng chưa được biết rõ, chỉ có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Vì là ung thư nên các yếu tố lâu ngày như nhiễm vi rút EBV hoặc HPV,…
Ngoài ra, một số nguyên nhân gây bệnh khác: thói quen ăn uống (ăn nhiều đồ mặn, …), các sản phẩm muối như: trứng muối, cá muối, dưa muối), uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá. Hay có thể do yếu tố di truyền (người nhà mắc bệnh ung thư họng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người khác) và tuổi tác (bạn càng lớn tuổi, nguy cơ càng cao).
Những dấu hiệu báo động có thể bị ung thư ở vòm họng
Ở giai đoạn đầu hay còn gọi là thời kỳ ủ bệnh, khối u bắt đầu hình thành âm thầm trong vòm họng bệnh nhân. Sau đó các triệu chứng tương tự như các bệnh về đường hô hấp như viêm họng, cảm cúm khiến người bệnh chủ quan.
Đau đầu
Bệnh nhân ung thư vòm họng thường đau nửa đầu, đau sâu trong hốc mắt hoặc thái dương, đỉnh, đau âm ỉ. Mặc dù đây là một dấu hiệu ban đầu, đôi khi có thể khó chẩn đoán. Theo một số nghiên cứu về bệnh nhân ung thư họng mà đau đầu là triệu chứng duy nhất, hầu hết bệnh nhân đến khám bác sĩ thần kinh, được chẩn đoán là đau đầu thần kinh và mạch máu, và trải qua các nghiên cứu hình ảnh CT.
Các bệnh nhân này được điều trị bằng thuốc không đỡ, tái khám và chụp cộng hưởng từ sọ não (MRI) phát hiện tổn thương vòm mới xâm lấn nền sọ, kết hợp với bác sĩ chuyên khoa Tai mũi họng để sinh thiết nội soi. khối u. vòm chẩn đoán để xác định bệnh.
Chảy máu cam
Do vòm họng nằm sau hốc mũi, phía trên vòm họng nên bệnh nhân ung thư vòm họng có thể bị chảy máu mũi trước, xuống họng khịt mũi, khạc nhổ. Các triệu chứng kèm theo có thể là ngạt mũi, chảy nước mũi khiến người bệnh nghĩ rằng việc chảy máu là do nhiễm trùng thông thường nên chủ quan. Khi chảy máu nhiều hơn hoặc chảy máu khó tự cầm, bệnh nhân nên đi khám.
Các triệu chứng ở 1 bên tai
Vì vòm họng kết nối với tai qua ống Eustachian, sự phát triển của ung thư họng có thể làm tắc ống và gây khó chịu cho tai. Bệnh nhân có thể phàn nàn về cảm giác đầy tai, ù tai dai dẳng hoặc đau tai và giảm thính lực một bên.
Ban đầu, các triệu chứng diễn ra thoáng qua, đôi khi bộc phát rồi lại tái phát khiến người bệnh bỏ qua, tự ý dùng thuốc vì cho rằng mình bị viêm tai. Khi các triệu chứng tăng dần, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày thì mới đi khám và phát hiện bệnh. Qua thăm khám tai mũi họng, ung thư họng nằm cùng bên với tai bị tổn thương, màng nhĩ có thể bị kéo hoặc có dịch trong tai giữa.
Sưng hạch cổ
Hạch cổ điển hình của ung thư vòm họng thường thấy ở góc sau hàm, thường cùng bên với khối u. Hạch lúc đầu nhỏ, sau to dần, sờ thấy, mật độ đặc, không đau, di động hạn chế, sau đó cố định và dính vào các cơ, da xung quanh.
Nguyên nhân gây bệnh gồm các yếu tố nào?
Hiện vẫn chưa có nguyên nhân chính xác gây ra bệnh ung thư hầu họng. Tuy nhiên, có 3 nhóm yếu tố nguy cơ khiến chúng ta dễ mắc bệnh như:
- Nghẹt mũi, chảy máu cam – Cẩn thận với khối u ác tính của mũi và xoang
- Ù tai: một dấu hiệu không thể bỏ qua
- Statin có thể làm chậm di căn ung thư
- Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh ung thư họng thì khả năng cao người kia cũng mắc bệnh.
- Nhiễm vi rút EBV.
- Môi trường: Người bệnh tiếp xúc nhiều với thuốc lá, rượu bia. Hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm không khí, hóa chất độc hại.
- Ngoài ra, những bệnh nhân này thường sử dụng nhiều thịt nướng, thịt hun khói, đồ hộp, đồ muối như dưa muối, cá muối… vì có hàm lượng nitrosamine làm tăng nguy cơ ung thư.
Cách điều trị bệnh theo từng giai đoạn cho bệnh nhân
Các bác sĩ có thể đề xuất các lựa chọn điều trị cho bệnh nhân tùy thuộc vào giai đoạn – mức độ lan rộng của ung thư và mức độ di căn của nó. Ung thư họng ở trẻ em được điều trị giống như ở người lớn.
Điều trị ung thư vòm họng cho bệnh nhân giai đoạn 0 – I
Xạ trị nhắm vào khối u hoặc các hạch bạch huyết gần khối u là phương pháp điều trị ung thư họng giai đoạn 0-I thông thường. Phương pháp này, còn được gọi là xạ trị dự phòng, nhằm ngăn chặn các tế bào ung thư có thể đã di căn đến các hạch bạch huyết nhưng chưa được phát hiện.
Mặc dù có quá ít tế bào ung thư trong các hạch bạch huyết để tăng kích thước, nhưng các tế bào này có thể tiếp tục phát triển và lây lan nếu không sử dụng phương pháp xạ trị để tiêu diệt chúng.
Điều trị bệnh nhân ung thư vòm họng giai đoạn II như thế nào?
Trong các giai đoạn II, III, IVA và IVB, ung thư đã lan ra ngoài vòm họng và có khả năng lan đến các hạch bạch huyết ở cổ hoặc vùng thượng đòn. Hóa trị kết hợp xạ trị vùng vòm họng và cổ là phương pháp điều trị ung thư họng giai đoạn này khá phổ biến. Thuốc hóa trị liệu được sử dụng phổ biến nhất là Cisplatin, có thể kết hợp với một loại thuốc khác như 5-FU.
Hầu hết các nghiên cứu đều phát hiện ra rằng hóa trị giúp bệnh nhân sống lâu hơn so với xạ trị đơn thuần. Nhưng thêm hóa trị sẽ dẫn đến nhiều tác dụng phụ hơn, có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của một người.
Các lựa chọn điều trị khác trong các giai đoạn này bao gồm hóa trị bổ trợ trước hoặc hóa trị đơn thuần. Hoặc nó có thể được điều trị bằng liệu pháp miễn dịch (một mình hoặc kết hợp với hóa trị liệu). Nếu các tổn thương ung thư vẫn còn trong các hạch bạch huyết sau khi hóa trị hoặc xạ trị, phẫu thuật có thể được thực hiện để loại bỏ các hạch bạch huyết.
Điều trị bệnh nhân ung thư vòm họng giai đoạn III
Tương tự cách điều trị giai đoạn II, bệnh nhân điều trị ung thư họng giai đoạn III đảm bảo các bước ở giai đoạn II.
Điều trị ung thư họng giai đoạn IV
Giai đoạn IV, tế bào ung thư đã di căn đến các bộ phận xa của cơ thể, tiên lượng xấu vì khó điều trị. Phương pháp điều trị ung thư họng thông thường cho giai đoạn này là hóa trị với thuốc Cisplatin và một loại thuốc khác.
Nếu không có dấu hiệu ung thư sau khi hóa trị, xạ trị vào cổ họng. Các hạch bạch huyết ở cổ hoặc hóa trị của bệnh nhân sẽ được thực hiện để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại. Xạ trị cũng có thể được chỉ định như điều trị ban đầu.
Nếu vẫn còn dấu hiệu ung thư sau đợt hóa trị ban đầu, có thể lựa chọn một phác đồ khác với việc sử dụng các loại thuốc khác nhau. Hóa trị kết hợp với thuốc nhắm mục tiêu Cetuximab (Erbitux) hoặc liệu pháp miễn dịch có thể là lựa chọn.
Điều trị ung thư vòm họng tái phát cho bệnh nhân
Sự tái phát có thể tại chỗ (tại chỗ hoặc gần vị trí ban đầu) hoặc xa (lan đến các cơ quan như phổi hoặc xương). Nếu ung thư họng giai đoạn IVC tái phát sau khi điều trị, sự lựa chọn sẽ tùy thuộc vào vị trí và mức độ của bệnh; những gì điều trị đã được sử dụng ban đầu và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
Một số khối u tái phát trong vòm họng bệnh nhân có thể được loại bỏ bằng phẫu thuật. Phẫu thuật được thực hiện qua đường mũi và được gọi là phẫu thuật nội soi nền sọ.
Ung thư vòm họng giai đoạn IVC đã tái phát trong các hạch bạch huyết ở cổ có thể được điều trị bằng xạ trị. Nhưng nếu xạ trị gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc nếu ban đầu ung thư không đáp ứng với bức xạ, phẫu thuật có thể được sử dụng để thay thế.
Nếu ung thư tái phát ở các vị trí xa, các lựa chọn có thể bao gồm hóa trị liệu hoặc liệu pháp miễn dịch, hoặc cả hai. Nếu người đó đã được hóa trị, có thể thử các loại thuốc hóa trị khác nhau. Ở giai đoạn này, các phương pháp điều trị tiếp theo cho bệnh nhân có thể được chỉ định để làm chậm sự phát triển của khối u hoặc làm giảm các triệu chứng do ung thư gây ra.
Cách cải thiện sức khỏe người bệnh và phòng tránh
Giảm thiểu các yếu tố nguy cơ liên quan đến môi trường như hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn mặn hoặc sử dụng đồ hộp, giữ vệ sinh môi trường sống và làm việc; có đầy đủ trang thiết bị bảo hộ lao động khi làm việc trong môi trường hóa chất độc hại…
Đặc biệt chú trọng tầm soát ung thư vòm họng bằng cách khám sức khỏe định kỳ, soi tai mũi họng định kỳ 6 tháng / lần. Điều này giúp phát hiện các tổn thương khối u vùng vòm họng với các dạng điển hình như sùi, loét, thâm nhiễm hoặc kết hợp các tổn thương này. Từ đó giúp phát hiện sớm bệnh ung thư khi các tổn thương còn nhỏ và người bệnh chưa có triệu chứng.
Lời kết
Bệnh ung thư vòm họng nếu được phát hiện sớm sẽ có tiên lượng tốt. Vì vậy, ngoài việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, khi có các triệu chứng như đau đầu, chảy máu cam, khó chịu ở một bên tai hoặc sưng hạch cổ. Bạn nên đến bệnh viện để khám và chẩn đoán sớm để điều trị. Việc bệnh nhân điều trị sớm sẽ đạt kết quả tốt nhất, tránh ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
