Môi trường sống và thói quen ăn uống tại Việt Nam vô cùng đa dạng, vì vậy vấn đề nhiễm ký sinh trùng là không thể tránh khỏi. Triệu chứng của bệnh giun đũa rất đa dạng, dễ nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác. Vì vậy, việc hiểu rõ vấn đề này là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.
Định nghĩa chính xác về giun đũa
Bệnh giun đũa là một bệnh nhiễm giun ở ruột người, phổ biến trên toàn thế giới ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém, nơi con người có thể mang ký sinh trùng với tỷ lệ cao. Tên khoa học của loài này đang được gọi là Ascaris lumbricoides.
Đây là loài giun ký sinh, giống như giun móc. Chúng được gọi là giun truyền qua đất (STH) vì bệnh được truyền từ đất bị ô nhiễm. Ký sinh trùng trông giống như một con giun đất thông thường, dài khoảng 15 đến 35 cm và chiều rộng bằng một chiếc bút chì.
Đây là một trong những bệnh do ký sinh trùng giun đũa phổ biến ở người, lây nhiễm cho hơn 1 tỷ người trên thế giới. Bệnh phổ biến nhất ở trẻ em trong độ tuổi từ 3 đến 8. Bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm giun nếu bạn sống hoặc đi du lịch đến một khu vực trên thế giới có điều kiện vệ sinh kém. Đối tượng có giun ký sinh trong ruột đều có thể lây nhiễm cho người khác.
Những nguyên nhân vì sao nhiễm giun đũa ở người
Giun đũa thường không lây truyền từ người sang người. Bệnh nhân bị nhiễm giun có thể do trứng giun lây lan khi người bệnh tiếp xúc với nước, thực phẩm hoặc tay bị ô nhiễm (ví dụ khi ăn rau chưa rửa sạch). Ấu trùng giun sẽ đi từ ruột đến các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như phổi. Sau đó chúng quay trở lại ruột và đẻ trứng
Khi giun cái đẻ trứng, nếu trứng rơi xuống đất, sau khoảng thời gian hai tuần, trứng sẽ phát triển thành ấu trùng. Nhiệt độ môi trường bình thường vô cùng thuận lợi để ấu trùng giun này tiếp tục chu kỳ sinh trưởng. Nếu nhiệt độ trên 60 độ, trứng giun sẽ bị tiêu diệt.
Một số thói quen của nhiều người là đi chân đất, tiếp xúc với môi trường bên ngoài mà không có dụng cụ, phương tiện bảo vệ, vệ sinh tay không sạch sẽ… là những nguyên nhân dẫn đến bệnh giun sán.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm giun
Ngoài các nguyên nhân dẫn đến tình trạng giun sán ở nhiều trẻ. Một số yếu tố sau đây sẽ tăng nguy cơ nhiễm giun ở trẻ:
Độ tuổi hay nhiễm giun đũa
Đa số trẻ từ 10 tuổi trở xuống có nguy cơ nhiễm giun đũa cao do thường xuyên chơi ngoài trời, nghịch đất cát nhưng không vệ sinh tay sạch sẽ. Trẻ em ở nông thôn sẽ có tỷ lệ nhiễm giun cao hơn so với các trẻ em ở thành thị. Bởi vì, những em nhỏ vẫn thường chưa có ý thức vệ sinh cá nhân, hay đi chân đất, cho tay vào miệng, được nuôi trong môi trường nhà trẻ… nên đây là bệnh dễ lây truyền.
Khí hậu ẩm ướt
Giun đũa thường phát triển ở những nơi có khí hậu ẩm ướt, đặc biệt là khí hậu nóng ẩm như Việt Nam. Khí hậu nóng ẩm của Việt Nam là môi trường thuận lợi cho giun phát triển.
Những vùng kinh tế kém phát triển, công trình vệ sinh thô sơ, phân người thải trực tiếp vào đất hoặc làm phân bón cho cây trồng, ao cá. Trứng giun sẽ phát triển trong đất và bám vào bề mặt rau.
Điều kiện vệ sinh kém dẫn tới giun đũa
Giun đũa phân bố rộng rãi ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém như khu ổ chuột hoặc gần cống rãnh. Thói quen sinh hoạt ở những vùng kém phát triển cũng là nguyên nhân khiến tỷ lệ nhiễm giun cao.
Ở nông thôn, mặc dù đã có nhiều khuyến cáo nhưng thói quen ăn rau sống, dùng phân tươi bón rau vẫn còn tồn tại. Trứng giun đũa trong phân sẽ không được loại bỏ dù đã rửa rau kỹ nhiều lần. Con đường lây nhiễm tạo thành một vòng lặp tuần hoàn.
Ví dụ: đi chân đất, tiếp xúc với môi trường bên ngoài mà không có đồ bảo hộ, không vệ sinh tay sau khi tiếp xúc với môi trường bẩn, sau khi đi vệ sinh, thói quen ăn rau sống ,. ..
Chu kỳ phát triển của giun đũa
Theo thống kê, mỗi ngày giun này đẻ trung bình 200.000 trứng vào ruột non và trứng sẽ được thải ra ngoài theo phân. Khi ở trong đất ẩm, phôi trong vỏ trứng có khả năng phát triển thành ấu trùng. Những ấu trùng này có vòng đời từ 2-4 tháng và thường thích nghi với nhiệt độ 36-40 độ C, trong khi ở nhiệt độ 25 độ C chúng chỉ sống được 3 tuần.
Sau khi vào dạ dày, ấu trùng giun đũa sẽ thoát ra khỏi vỏ trứng và sống ở tá tràng. Sau đó, chúng đi qua thành ruột vào máu, và cũng theo đường máu đến tim, gan và phổi phải. Ở phổi, ấu trùng giun sẽ lột xác 2 lần sau 5 – 10 ngày và có chiều dài 1,5 – 2 mm, đường kính thân 0,02 mm.
Lúc này, ấu trùng có thể làm vỡ mao mạch phổi, di chuyển đến phế nang và vào phế quản. Sau đó, chúng tiếp tục đi lên khí quản và thực quản và được nuốt trở lại ruột non. Tại đây, ấu trùng sẽ trưởng thành và tồn tại trong cơ thể người bệnh khoảng 12-18 tháng.
Thời gian từ khi nhiễm đến khi giun trưởng thành mất từ 5 đến 12 tuần. Trong quá trình phát triển ấu trùng đi từ ruột non đến các cơ quan khác rồi trở lại định cư ở ruột non, ấu trùng cũng có thể đi lạc sang các cơ quan khác và gây ra hiện tượng giun đi lạc, gây ảnh hưởng xấu. tới sức khỏe.
Triệu chứng dễ nhận thấy khi bị giun đũa
Các triệu chứng của nhiễm giun không đặc trưng, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Theo các chuyên gia ký sinh trùng, hầu hết các trường hợp nhiễm giun nếu ở mức độ nhẹ thì không có bất kỳ triệu chứng nào.
Tuy nhiên, khi tình trạng viêm nhiễm chuyển sang mức độ trung bình và nặng, tùy vào từng vùng bị nhiễm ký sinh trùng mà bệnh gây ra những triệu chứng khác nhau.
Trong phổi
Như đã nói ở trên, ấu trùng giun đũa sau khi vào cơ thể sẽ di chuyển theo đường máu hoặc hệ bạch huyết vào phổi. Khi đó, người bệnh có thể gặp một số triệu chứng tương tự như viêm phổi, hen suyễn. Đặc biệt:
- Ho dai dẳng
- Khó thở hoặc thở khò khè
Giun đũa xuất hiện bên trong ruột
Sau khi định cư ở ruột non, ấu trùng trưởng thành và sống trong ruột cho đến khi chết. Khi chúng xảy ra, chúng có thể gây ra các triệu chứng như:
- Đau bụng râm râm
- Tiêu chảy hoặc phân có máu
- Nôn hoặc buồn nôn
Nếu có một lượng lớn giun trong đường ruột, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như:
- Cơ thể mệt mỏi
- Đau bụng dữ dội
- Nôn
- Suy dinh dưỡng hoặc giảm cân
- Giun trong chất nôn hoặc phân
Các cách điều trị giun đũa
Việc sử dụng thuốc có thể điều trị bệnh nhiễm trùng giun đũa. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai cần thận trọng khi sử dụng các loại thuốc này.
Thông thường, nhiễm giun với các triệu chứng nhẹ không cần điều trị vì bệnh tự khỏi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhiễm trùng, biến chứng nặng, người bệnh cần tiến hành thăm khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Điều trị cụ thể
Người bệnh có thể điều trị giun đũa bằng các loại thuốc trị giun như:
- Albendazole (Albenza)
- Mebendazole
- Ivermectin (Stromectol)
Những loại thuốc này có hiệu quả đối với giun trưởng thành. Thời gian diệt và trừ giun từ 1 đến 3 ngày. Tuy nhiên, nó có thể gây ra các tác dụng phụ nhẹ như tiêu chảy hoặc khó chịu ở dạ dày. Vì vậy, bệnh nhân nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các loại thuốc đặc trị.
Điều trị giun đũa bằng thuốc
Dùng thuốc kháng viêm thuộc nhóm corticosteroid-Prednisolone để tẩy giun. Người bệnh nên sử dụng thuốc sau 2 tuần kể từ khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh giun ở phổi
Bệnh viêm ruột: Uống thuốc chống viêm, giảm co thắt hoặc căng tức của dạ dày, hoặc truyền dịch sẽ cho kết quả tốt trong việc điều trị viêm. Đồng thời, nên dùng thuốc tẩy giun sau khi hết cơn đau cấp và chức năng ruột đã hồi phục.
Bệnh nhân nên dùng thuốc tẩy giun dạng lỏng và tác dụng nhanh như pyrantel và levamisiole. Nếu điều trị bảo tồn không thành công, bệnh nhân nên được phẫu thuật để loại bỏ giun đũa, ngăn ngừa các biến chứng nặng. Bệnh có thể điều trị bằng các phương pháp bảo tồn như dùng thuốc giảm đau dạ dày, thuốc co thắt hoặc dùng thuốc tẩy giun, đắp parafin.
Trong trường hợp áp dụng phương pháp này nhưng không cho kết quả tốt, đó là bệnh nhân có các triệu chứng nhịp tim nhanh, sốt, đau dữ dội, phân trong và đau không cải thiện sau 48 giờ điều trị. Tuy nhiên, bác sĩ nên cố gắng không cắt bỏ ruột, tốt nhất nên nới lỏng nút để giun di chuyển xuống ruột già rồi tống ra ngoài qua đường hậu môn.
Kỹ thuật y tế dùng chẩn đoán bệnh nhiễm giun đũa?
Chẩn đoán được thực hiện bằng cách xét nghiệm mẫu phân, xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm hình ảnh để tìm giun hoặc trứng.
Xét nghiệm phân
Để chẩn đoán nhiễm trùng nấm ngoài da, kỹ thuật viên phòng thí nghiệm sẽ kiểm tra phân để tìm trứng hoặc ấu trùng. Lưu ý rằng trứng giun sẽ không xuất hiện trong phân ít nhất 40 ngày sau khi bạn bị nhiễm giun.
Xét nghiệm máu phát hiện giun đũa
Nhiễm giun sán có thể gây ra bạch cầu ái toan cao. Do đó, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để kiểm tra sự gia tăng của bạch cầu ái toan (là một loại tế bào máu trắng). Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ có thể chẩn đoán bạn có mắc bệnh giun hay không.
Kiểm tra hình ảnh
Tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định chụp Xquang, siêu âm hoặc chụp CT, MRI. Với những phương pháp này, bác sĩ có thể phát hiện ra các ống dẫn gây tắc giun trong da trong gan hoặc tuyến tụy hoặc trong phổi và khoang bụng của bạn.
Gợi ý các biện pháp phòng tránh giun đũa hiệu quả
Để phòng ngừa nhiễm giun đũa, cũng như các loại ký sinh trùng khác nói chung, bệnh nhân nên thực hành vệ sinh tốt.
- Nên rửa tay sạch trước khi đi và sau khi đi vệ sinh. Nên lau nhà, vật dụng, đồ chơi của trẻ thường xuyên bằng nước sát trùng, bảo đảm an toàn vệ sinh cho gia đình.
- Nên tập thói quen ăn chín uống soi
- Hạn chế ăn đồ còn tươi sống, rau sống. Nếu cần, hãy rửa kỹ rau nhiều lần bằng nước rửa rau chuyên dụng đảm bảo sạch sẽ nhất.
- Không nên đi chân đất. Nếu làm vườn, dọn rác, cây cỏ, mọi người cần đi ủng, khẩu trang, găng tay.
- Không sử dụng phân tươi bón rau, cây trồng. Đối với nhà vệ sinh, cống rãnh phải mọi người phải thường xuyên vệ sinh, khử trùng tiêu độc, thân thiện với môi trường.
- Đồng thời, cần tập thói quen uống thuốc tẩy giun định kỳ sáu tháng một lần cho cả gia đình. Thuốc không chỉ có tác dụng trên giun sán mà còn giúp tiêu diệt tận gốc các loại giun sán khác.
Nguyên nhân khiến trẻ hay mắc bệnh giun đũa đã có lời giải rồi phải không các bố mẹ. Vì vậy, phòng tránh bệnh giun là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ khỏi những biến chứng nguy hiểm. Nếu trẻ đã bị nhiễm giun, cần được thăm khám và điều trị kịp thời.
Lời kết
Bệnh giun đũa ở mức độ nhẹ thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, bệnh chuyển sang giai đoạn nặng có thể gây tắc ruột khiến trẻ còi cọc, suy dinh dưỡng. Vì vậy, người bệnh nên thăm khám và tẩy giun định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời, để ngăn ngừa tái nhiễm và bảo vệ sức khỏe, người bệnh nên thực hiện tốt việc giữ gìn vệ sinh.
