Nấm lưỡi, căn bệnh rất phổ biến ở nhiều đối tượng. Đặc biệt ở trẻ em, nấm ở lưỡi gây đau nhức, khó chịu, khiến trẻ quấy khóc, bỏ bú, kém ăn… Vậy nấm ở lưỡi có những dấu hiệu cụ thể và cách điều trị, chăm sóc như thế nào?
Bệnh nấm lưỡi ở trẻ em là gì?
Nấm lưỡi ở trẻ em hay còn gọi là bệnh tưa lưỡi là bệnh thường do vi nấm Candida Albicans gây ra với đặc điểm xuất hiện các mảng màu trắng sữa trên niêm mạc miệng. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi giai đoạn phát triển, nhưng thường gặp nhất ở trẻ dưới 1 tuổi.
Nấm lưỡi rất dễ tái phát nếu mẹ không thực hiện vệ sinh răng miệng cho bé đúng cách và thường xuyên. Trường hợp không được chữa trị sẽ gây ngứa, khó chịu biếng ăn và dẫn tới nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.
Nguyên nhân gây bệnh nên nấm lưỡi
Nguyên nhân chính gây ra bệnh nấm miệng ở trẻ sơ sinh là do nấm Candida Albicans. Nấm Candida vốn dĩ ký sinh trong khoang miệng của trẻ sơ sinh và có ở 0,5-20% trẻ khỏe mạnh. Bình thường chúng không gây hại cho trẻ nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi, chúng phát triển nhanh chóng và gây bệnh nấm ở lưỡi.
Trẻ có nguy cơ bị nấm lưỡi khi sức đề kháng của cơ thể suy giảm hoặc bị nhiễm nấm từ bên ngoài:
- Trẻ uống thuốc kháng sinh thường xuyên: Thuốc kháng sinh tiêu diệt các vi khuẩn có lợi trong miệng, tạo cơ hội cho nấm ở lưỡi phát triển, phá vỡ sự cân bằng của hệ vi sinh, khiến trẻ bị nấm lưỡi.
- Dùng corticoid dạng hít (trong phòng và điều trị hen suyễn, viêm mũi dị ứng): Tác dụng phụ là ức chế miễn dịch gây ra các bệnh nấm ở khoang miệng, lưỡi.
- Trẻ có hệ miễn dịch kém: Hệ miễn dịch chưa trưởng thành khiến nấm lưỡi có cơ hội lây nhiễm và sinh sôi nhanh chóng, đặc biệt là ở trẻ sinh non, trẻ còi xương suy dinh dưỡng.
- Người mẹ bị nhiễm nấm Candida âm đạo: Trong quá trình mang thai và chuyển dạ, em bé có thể bị nhiễm trùng nấm men từ âm đạo của người mẹ.
- Các trẻ sử dụng chung đồ dùng cá nhân với trẻ bị nhiễm nấm như bình bú sữa, ly, cốc: Có nguy cơ lây nhiễm nấm từ trẻ khác do trẻ có thói quen ngậm đồ vật khiến nấm bám trên người và vào miệng trẻ không chịu bú.
Các triệu chứng bệnh nấm lưỡi ở trẻ em
Những triệu chứng điển hình của bệnh nấm ở trẻ em dưới đây sẽ giúp mẹ nhận biết bệnh ở trẻ.
Các triệu chứng điển hình ở trẻ em
Ở giai đoạn đầu, nấm lưỡi chỉ là những chấm trắng nhỏ trên đầu lưỡi. Sau đó bệnh nhanh chóng phát triển thành những mảng trắng lớn trên bề mặt lưỡi và má. Chúng thậm chí còn lan đến cổ và thực quản, gây viêm phổi và tiêu chảy.
Xuất hiện các mảng trắng như sữa hoặc cặn bông trên bề mặt lưỡi của trẻ. Các mảng bám trắng bám chắc vào niêm mạc lưỡi và rất khó làm sạch. Nếu bạn cố gắng cạo, sự cọ xát có thể gây chảy máu nhẹ.
Trẻ có cảm giác nóng rát ở lưỡi, đầu lưỡi sưng đỏ. Da môi và miệng trở nên khô và các vết nứt ở khóe miệng có thể xuất hiện trong một số trường hợp nghiêm trọng. Hơi thở của bé có mùi hôi do các chất thải do nấm tiết ra.
Các triệu chứng khác
Trẻ hay quấy khóc, bỏ ăn vì đau rát ở lưỡi, khi ăn thì đau tăng lên. Con bạn có thể bị sốt nhẹ nếu bị nhiễm trùng. Nấm miệng gây ra các tổn thương ở lưỡi ở trẻ em. Tổn thương tụt lợi lưỡi làm thay đổi bề mặt của lưỡi.
Chẩn đoán nấm lưỡi ở trẻ em: chủ yếu dựa vào khám lâm sàng, bác sĩ sẽ quan sát và kiểm tra lưỡi của trẻ dựa trên các dấu hiệu của bệnh nấm ở lưỡi ở trẻ em:
- Trên bề mặt lưỡi xuất hiện các mảng trắng sữa hoặc bông như bông.
- Niêm mạc lưỡi đỏ.
- Các mảng trắng và vàng trên lưỡi
- Các vết nứt xuất hiện ở khóe miệng nếu nấm ở lưỡi ở giai đoạn nặng.
- Ngoài ra, có thể kết hợp với các phương pháp khác như sinh thiết, nội soi tươi, cấy khuẩn lạc, xét nghiệm PCR,… khi cần thiết.
Bệnh nấm lưỡi ở trẻ em có thực sự nguy hiểm?
Theo các chuyên gia: Nấm lưỡi ở trẻ em là một bệnh lành tính và không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu trẻ không được điều trị dứt điểm, bệnh rất dễ tái phát và gây ra những ảnh hưởng xấu:
- Nấm lưỡi có thể phát triển nhanh và lây lan ra toàn bộ khoang miệng của trẻ (niêm mạc má, môi, vòm họng, nướu, amidan…) gây tổn thương lan rộng và kéo dài thời gian điều trị.
- Nấm lây lan sang cơ quan hô hấp gây ra các bệnh như viêm phổi, viêm phế quản …
- Nấm lây lan đến cơ quan tiêu hóa gây khó nuốt, nôn mửa, đau tức ngực.
- Trẻ thường cảm thấy đau lưỡi nên chán ăn, bỏ bú, lâu ngày dẫn đến chậm lớn, suy dinh dưỡng.
Ngoài ra, nấm cũng có thể lây lan từ miệng trẻ sang núm vú của mẹ khi cho con bú, khiến mẹ bị nhiễm trùng nấm men.
Cách trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em hiệu quả
Cách chữa nấm lưỡi ở trẻ em theo dân gian được áp dụng cho trẻ bị nấm ở lưỡi ở mức độ nhẹ. Các phương pháp này đều sử dụng những nguyên liệu dễ tìm, dễ thực hiện, hiệu quả nên được nhiều mẹ tin tưởng áp dụng.
Các trường hợp nấm lưỡi nhẹ
Khi trẻ bị tưa lưỡi nhẹ, trẻ không cần dùng thuốc, mẹ chỉ cần vệ sinh khoang miệng sạch sẽ và đánh tưa lưỡi theo hướng dẫn của bác sĩ. Các bước chải lưỡi cho trẻ:
- Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch vệ sinh để đảm bảo vô trùng
- Để trẻ nằm trên giường hoặc nhờ người khác bế nếu trẻ không chịu nằm yên.
- Quấn một miếng gạc mềm vào đầu ngón tay trỏ hoặc đeo ống tưa miệng vô trùng
- Chuẩn bị 500.000 đơn vị dung dịch Nystatin và nhúng ngón tay đã được quấn băng của bạn vào dung dịch, sau đó nhẹ nhàng chạm vào môi dưới của trẻ để trẻ mở miệng. Nhẹ nhàng đặt ngón tay lên đầu lưỡi, lau từ trong ra ngoài, sau đó thay băng. Lặp lại 2 lần nếu trẻ có nhiều mảng tưa miệng đã chuẩn bị trước rồi chạm nhẹ vào môi dưới của trẻ để trẻ mở miệng.
- Thay miếng gạc và lau bên trong má, vòm miệng và vùng nướu để ngăn tưa miệng lây lan sang các vùng khác.
- Chú ý không thọc lưỡi vào miệng trẻ, chọc ngón tay quá sâu sẽ khiến trẻ bị rát họng, nôn trớ thậm chí là tổn thương họng.
- Dùng dung dịch chứa hoạt chất kháng nấm hoặc dung dịch NaCl 0,9% ngày 4 lần để vệ sinh sạch nấm lưỡi.
- Làm điều này trước bữa ăn 30 phút để tránh bị nôn
- Trẻ em dưới 12 tháng tuổi không nên dùng mật ong để trị tưa miệng
- Thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý mua thuốc trị nấm uống.
Trẻ bị nấm lưỡi nặng
Trường hợp trẻ bị bệnh nặng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp với thể trạng và độ tuổi của trẻ, các loại thuốc thông thường như nystatin, mycostatin, miconazole,… Nhìn chung, trẻ cần kết hợp nhiều loại thuốc kháng nấm.
Các lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị bệnh cho trẻ
- Khi điều trị ổn định cần vệ sinh răng miệng cho trẻ thường xuyên, giảm ù tai trong 2 ngày tiếp theo.
- Không nên cố gắng chữa tưa lưỡi bằng mọi cách, rất dễ gây nhiễm trùng
Cách chăm sóc trẻ khi bị nấm lưỡi
Mẹ chữa nấm lưỡi cho trẻ kết hợp với các biện pháp chăm sóc tại nhà để đạt được hiệu quả tốt nhất.
- Vệ sinh răng miệng hàng ngày cho các bé
- Tuyệt đối không cạy vảy trắng vì có thể gây tổn thương, chảy máu vùng lưỡi dẫn đến nhiễm trùng.
- Rửa tay trước khi chạm vào miệng của trẻ.
- Lau lưỡi và miệng cho trẻ bằng gạc có tẩm dung dịch kháng khuẩn và kháng nấm.
- Dinh dưỡng cho trẻ em:
- Cho trẻ ăn thức ăn mềm như cháo, sữa, nước sinh tố để tránh làm tổn thương lưỡi
- Bổ sung các chất dinh dưỡng hàng ngày: Chất đạm, vitamin… để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
- Ngoài ra, mẹ có thể cho trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch povidine iot 1% hàng ngày. Nếu trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ chưa biết cách súc miệng, mẹ có thể dùng gạc tẩm dung dịch để vệ sinh khoang miệng và vùng lưỡi cho trẻ sau mỗi bữa ăn.
Cách phòng ngừa bệnh ở trẻ em hiệu quả
Bệnh nấm miệng ở trẻ em điều trị không khó nhưng rất dễ tái phát nếu mẹ không phòng tránh đúng cách cho trẻ. Cha mẹ cần lưu ý:
Bên cạnh những cách điều trị bệnh thì việc phòng tránh nấm lưỡi cho trẻ cũng vô cùng quan trọng. Nhờ đó, các bà mẹ và gia đình có thể chủ động loại bỏ các yếu tố có hại cho sức khỏe của trẻ, tạo môi trường tốt cho trẻ phát triển. Cách tốt nhất để ngăn ngừa tưa miệng ở trẻ sơ sinh là khi có thể ngăn ngừa được bệnh này ở cả mẹ và bé.
Cho trẻ em
- Vệ sinh răng miệng cho trẻ thường xuyên, đặc biệt là sau khi bú hoặc ăn
- Dùng nước muối sinh lý 0,9% hoặc nước ấm để vệ sinh vùng miệng cho trẻ
- Không dùng chung khăn tắm với trẻ nhỏ, từng đồ dùng, đồ chơi của trẻ cần được vệ sinh thường xuyên bằng nước nóng để diệt khuẩn, nấm.
- Cho trẻ kết hợp điều trị với nâng cao sức đề kháng nếu trẻ mắc các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch như HIV, tiểu đường
Phòng bệnh đối với mẹ
- Lau núm vú thường xuyên, đặc biệt là trước và sau khi cho con bú
- Giữ nhà ở sạch sẽ, thông thoáng, tránh đọng nước, ẩm thấp và vi khuẩn
- Trong quá trình mang thai, nếu phát hiện mình bị nhiễm nấm âm đạo, chị em cần đi khám để điều trị kịp thời, tránh lây nhiễm cho thai nhi khi sinh thường.
- Trong quá trình cho con bú và cho con bú, nếu phát hiện mẹ bị nấm núm vú thì cũng cần đi khám và điều trị ngay để tránh lây nhiễm cho con khi đang bú mẹ.
- Không nên hôn, hôn lên má trẻ một cách tùy tiện, nhất là người lạ vì đây là con đường lây nhiễm nấm cho trẻ nhanh nhất.
Lời kết
Nấm lưỡi ở trẻ em là một bệnh khá phổ biến và không nguy hiểm nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Nếu còn nghi ngờ về bệnh, bạn có thể để lại phản hồi bên dưới hoặc liên hệ với các bác sĩ để được tư vấn chính xác nhất và nhanh nhất.
