U tuyến giáp là một bệnh lý của cơ thể hiện có rất nhiều người mắc phải nhưng hầu hết lại không để ý đến nó. Trong bài viết này, các bạn sẽ được tìm hiểu về một tuyến nội tiết nhỏ ở vùng trước cổ cực kỳ quan trọng. Cách nhận biết bệnh lý, cách phòng tránh và điều trị căn bệnh này hiệu quả nhất.
U tuyến giáp và các thông tin tổng quan cần biết
U tuyến giáp là các tổn thương thường gặp trong nhu mô giáp và có thể ảnh hưởng tới chức năng của tuyến giáp đối với cơ thể. Tuy nhiên thông tin có thể bạn không biết, có tới 95% u ở vị trí này lành tính và chỉ 5% u ác tính gây ra ung thư tại tuyến giáp.
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết quan trọng hàng đầu đối với cơ thể nằm ở vùng cổ. Đây là tuyến sản xuất ra hormone giúp điều hoà chuyển hoá các chức năng của mọi cơ quan trong cơ thể.
Đây là căn bệnh thường gặp nhất của hệ nội tiết và cần được chẩn đoán sớm để điều trị đúng cách sẽ đem lại hiệu quả cao. Vì thông thường khối u ở tuyến giáp khi nhỏ (dưới 1cm) thì bạn sẽ không có biểu hiện và không ảnh hưởng đến cuộc sống.
Nhưng khối u phát triển đến trên 1cm bạn có thể xuất hiện một số triệu chứng có thể nhận ra. Điểm nổi bật dễ nhận thấy như là cổ to, hoặc tự sờ thấy khối u ở cổ. Hoặc tiếng bị khàn, ho kéo dài, nuốt thức ăn khó khăn.
Có những trường hợp khối u có thể gây triệu chứng run tay, nhịp tim nhanh và buồn nôn. Các khối u ác tính, có thể kèm theo biểu hiện như nổi hạch cổ, gầy sút cân nhanh.
Các nguyên nhân khiến u tuyến giáp có thể phát triển
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng u tuyến giáp cụ thể đó là tuyến giáp phát triển quá mức. Sự phát triển quá mức của mô tuyến giáp là một nguyên nhân thường thấy làm hình thành u. Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân của tình trạng này là như thế nào.
Tuyến giáp bị viêm mạn tính hay còn gọi là viêm tuyến giáp Hashimoto. Quá trình này khiến quá trình sản xuất hormone bị rối loạn, hình thành các khối u trong cơ thể.
Nguyên nhân do thiếu iod trong chế độ ăn uống hàng ngày là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc u ở tuyến giáp. Ngoài ra, còn có một số yếu tố thực tế khiến nguy cơ mắc u tuyến giáp do di truyền từ gia đình, phơi nhiễm bức xạ, tiếp xúc với nhiều loại hóa chất độc hại,…
Phân loại các loại u ở tuyến giáp phổ biến
U tuyến giáp có dạng keo: Đây là sự phát triển quá mức của một hoặc nhiều mô so với bình thường. Loại u này là u lành tính, có thể phát triển lớn nhưng không trở thành ung thư.
- U giáp ở nang là những khối u chứa đầy dịch hoặc hỗn hợp giữa mô đặc cộng vơis dịch. Một tình trạng rất hay gặp ở phụ nữ Việt Nam những năm qua.
- U viêm tuyến giáp hình thành do tình trạng viêm (sưng) tuyến giáp mãn tính (lâu dài). Những khối u này có tỷ lệ phát triển mạnh và gây đau hoặc không.
- Bướu giáp đa nhân được hiểu là tình trạng tuyến giáp tăng sinh về kích thước (bướu cổ). Tình trạng này được tạo thành từ rất nhiều khối u nhỏ và thường là u lành tính.
- U hoạt động mạnh ở tuyến giáp tự sản xuất hormone tuyến giáp mà không phụ thuộc vào cơ chế kiểm soát bình thường và vượt ra ngoài kiểm soát cơ thể. Đây là tình trạng bệnh có thể dẫn đến bệnh cường giáp và ảnh hưởng đến tim.
- Ung thư tại tuyến giáp như đã nói chỉ có 5% tỷ lệ các u tuyến giáp sẽ phát triển thành ung thư và trở thành một căn bệnh khá nghiêm trọng.
Những triệu chứng cho thấy bạn đang có u tuyến giáp
Hầu hết các u ở tuyến giáp có kích thước nhỏ đều không gây ra bất cứ triệu chứng nào cho người bệnh.Nhưng khi khối u phát triển, người bệnh có thể tự cảm nhận hoặc nhìn thấy được qua các biểu hiện tự nhiên và rất dễ thấy.
Vì khi u lớn có thể chèn ép lên các cơ quan lân cận tuyến giáp đó là khí quản, thực quản, thanh quản. Từ đó gây khó thở, nuốt nghẹn, khàn tiếng,…là những biểu hiện, triệu chứng đầu tiên khi khối u to lên.
Trong trường hợp u tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone T4 sẽ gây ra các biểu hiện của hội chứng cường giáp. Lúc này người bệnh sẽ bị sụt cân nhanh mà không rõ nguyên nhân.
Bên cạnh đó là tăng tiết mồ hôi do cường giáp thường khiến thân nhiệt tăng cao rất nhanh. Triệu chứng rõ nhất đó là thường bị run chân tay vì độ hormone tăng cao có thể khiến người bệnh bị run. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến khả năng cầm nắm và cuộc sống hàng ngày của người bệnh.
Những đối tượng dễ bị mắc u tuyến giáp nhất
- Lịch sử gia đình: Có cha mẹ hoặc anh chị em đã từng bị hoặc các bệnh nội tiết khác sẽ là các đối tượng đầu tiên hay bị. Bởi đây là căn bệnh có thể có tính di truyền cao.
- Tuổi tác càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh càng lớn hơn vì hệ miễn dịch ngày càng kém đi.
- Giới tính thì phụ nữ sẽ thường bị mắc bệnh này nhiều hơn so với nam giới.
- Tiếp xúc với bức xạ hoặc thường xuyên tiếp xúc với hóa chất là những người có nguy cơ cao bị mắc bệnh này.
- Những người ăn nhạt sẽ thường mắc bệnh này nhiều hơn so với những người ăn mặn.
Các cách chẩn đoán được bệnh sớm?
Bản thân người bệnh có thể tự sờ thấy u tuyến giáp hoặc bác sĩ có thể phát hiện ra trong quá trình bạn khám tổng thể. Tất nhiên thời điểm đầu rất khó để có thể phát hiện được bệnh này.
Hoặc một vài xét nghiệm dưới đây sẽ giúp tìm ra bệnh một cách nhanh nhất và chính xác nhất:
- Xét nghiệm nồng độ hormone tuyến giáp từ kiểm tra máu. Đây là các kiểm tra nồng độ hormone do tuyến giáp tiết ra vì độ hormone có thể bình thường ngay cả khi bị u. Ngược lại, có những lúc nồng độ hormone bất thường lại không phải là điều quá nghiêm trọng mà bác sĩ sẽ kết hợp các xét nghiệm khác.
- Siêu âm để xác định xem một khối u rất đơn giản thông qua hình ảnh rõ ràng. Siêu âm để giúp hướng dẫn vị trí của kim trong quá trình sinh thiết kết hợp mang lại kết quả chính xác.
- Sinh thiết tuyến giáp bằng kim để bác sĩ sử dụng một cây kim rất mỏng để lấy một mẫu tế bào từ một hoặc nhiều u. Sau đó, các mẫu được gửi đến phòng thí nghiệm để chẩn đoán xem có phải khối u hay là ung thư.
- Xạ hình một lượng nhỏ iode phóng xạ được đưa qua đường uống. Bác sĩ sẽ kiểm tra xem lượng iod phóng xạ được hấp thụ bởi các u xem số lượng bao nhiêu được hấp thụ bởi các mô tuyến giáp bình thường. Điều này sẽ cung cấp thêm thông tin về các nhân tuyến giáp để bác sĩ xác định khả năng bị bệnh.
Biểu hiện cho thấy bạn mắc u lành tính ở tuyến giáp
Các u ở tuyến này như đã nói có tới 95% là lành tính và không đáng ngại. Chỉ có một số người với tỷ lệ nhỏ hơn 5% sẽ bị chuyển biến thành ung thư mà thôi. Nếu thấy xuất hiện các khối u nhưng chỉ là các biểu hiện dưới đây thì có thể bạn có u lành tính.
- Mệt mỏi và cảm thấy cơ thể luôn như vậy trong thời gian dài.
- Kinh nguyệt thường xuyên và nhiều hơn trước.
- Đãng trí hay quên trong quá trình làm việc.
- Da bị khô nhanh, cân sụt nhanh và tóc rụng nhiều.
- Giọng nói khàn và nhạy cảm hơn với trời lạnh hoặc nước lạnh.
- Cảm thấy khó chịu trong người và có dấu hiệu của phù toàn thân.
Cách điều trị u ở tuyến giáp đạt hiệu quả cao nhất
Việc điều trị bệnh u tuyến giáp còn phụ thuộc vào kết quả chẩn đoán, xác định là khối u từ bác sĩ là lành tính hay ác tính. Cùng với đó là kích thước và vị trí khối u như thế nào thì mới có được liệu pháp điều trị phù hợp.
Nếu là u lành tính, bệnh nhân có thể không cần phải điều trị khi u nhỏ vì chúng không ảnh hưởng đến cuộc sống quá nhiều. Nếu muốn điều trị u lớn, bạn có thể lựa chọn phương pháp đốt sóng cao tần nhẹ nhàng và hiệu quả để giảm kích thước khối u hoặc phẫu thuật loại bỏ.
Với các khối u lành tính, sau điều trị bệnh nhân vẫn cần tái khám kiểm tra định kỳ để điều trị triệt để. Từ đó mới ngăn chặn được viện khối u phát triển trở lại hoặc chuyển sang ác tính thì rất nguy hiểm.
Nếu khối u là ác tính, điều trị sẽ khó khăn và phức tạp hơn bằng cách biện pháp chẩn đoán thêm để bác sĩ. Từ đó mới xem xét phương pháp điều trị thích hợp từ các phương pháp điều trị phổ biến nhất hiện nay như là:
Phẫu thuật cắt bỏ u tuyến giáp
Đây là phương pháp điều trị chính trong bệnh ung thư cần thực hiện cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp và nạo vét hạch cổ. Khi đó các tế bào ung thư mới được loại bỏ trong cơ thể hoàn toàn.
Điều trị sử dụng phương pháp I 131
Một phương pháp điều trị bổ trợ, thường chỉ định sau phẫu thuật hoặc điều trị tiêu diệt khối u ung thư ban đầu giúp loại bỏ tế bào bệnh còn sót lại. Với các tổn thương ung thư di căn xa hoặc có xâm lấn, điều trị I 131 là một phương pháp rất hay được chỉ định.
Chữa u tuyến giáp bằng cách sử dụng hormon thay thế
Phương pháp này giúp bù lượng hormone thiếu hụt do cắt bỏ tuyến giáp hoặc suy giảm chức năng của nó. Đây là một phương pháp sau điều trị hiệu quả thường được áp dụng với căn bệnh này.
Xạ trị và hóa trị điều trị u tuyến giáp
Phương pháp điều trị u tuyến giáp này thường chỉ định cho trường hợp ung thư tuyến giáp thể biệt hóa đã chuyển biến nặng. Một phương pháp không nhiều người thích sử dụng vì khá mệt mỏi, tốn kém.
Liệu pháp tạo miễn dịch
Bệnh nhân được điều trị tăng cường miễn dịch để tế bào miễn dịch hoạt động tiêu diệt tế bào ung thư. Kết hợp với các phương pháp điều trị ở trên để có thể tạo ra liệu trình điều trị triệt để nhất.
Cách phòng ngừa khối u tuyến giáp phát triển
Với rất nhiều những cách phòng ngừa khác nhau mà người bệnh hoặc chưa mắc bệnh có thể tham khảo. Tuy nhiên một chế độ ăn uống phù hợp sẽ vẫn là cách phòng ngừa tốt nhất đối với căn bệnh này.
Kết luận
U tuyến giáp chỉ có 5% ác tính nhưng các bạn vẫn phải rất để ý để phòng bệnh hiệu quả. Không được chủ quan với căn bệnh này bởi khi đến giai đoạn ung thư, việc điều trị sẽ trở nên rất khó khăn.
