Viêm não Nhật Bản gây nguy hiểm lớn đến sức khoẻ của người bệnh mà hiện nay y học chưa có cách điều trị triệt để. Tỷ lệ tử vong và gặp những di chứng sau khi bị căn bệnh này là vô cùng lớn lên tới 50%. Hơn 60.000 người mắc mới viêm não mỗi năm cho thấy mức độ nguy hiểm của bệnh này đến toàn xã hội.
Viêm não Nhật Bản là gì?
Viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm cấp tính có thể gặp phải ở bất kỳ thời điểm nào quanh năm bao gồm cả trẻ em và người lớn. Bệnh do virus viêm não thuộc nhóm B gây ra nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương ở con người.
Bệnh lây truyền qua đường máu, người bệnh chủ yếu bị nhiễm virus từ vật thể trung gian là muỗi hút máu các loại động vật mang virus như trâu, bò…Các ổ dịch của loại virus này là các ổ dịch tự nhiên hình thành ở mọi nơi do tác nhân lây truyền là muỗi trú ngụ ở các nơi ẩm thấp, kênh mương…
Người mắc bệnh này có nguy cơ tử vong và để lại biến chứng vô cùng lớn với tỷ lệ từ 20-50%. Bệnh thường tiến triển nhanh và trở nặng nếu như không được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.
Bệnh viêm não Nhật Bản thường bùng phát mạnh mẽ vào mùa hè, mùa sinh sản và phát triển của muỗi Culex, loài muỗi được xem là đối tượng chính truyền virus từ vật chủ là chim, động vật sang con người. Biểu hiện dễ nhận thấy của loại bệnh này đó là sốt cao, buồn nôn, chóng mặt, đau đầu mất kiểm soát.
Những triệu chứng, biểu hiện của viêm não Nhật Bản
Viêm não có thể được nhận biết qua những biểu hiện và triệu chứng mà người bệnh gặp phải. Cụ thể hơn đó là:
Biểu hiện lâm sàng
Biểu hiện lâm sàng của viêm não Nhật Bản nếu không được thăm khám và phát hiện kịp thời thì thường bị nhầm lẫn với một số loại bệnh thông thường khác. Khi mắc căn bệnh này thì người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như:
+ Người bệnh sốt cao lên tới 38-39 độ đi kèm với đó là các biểu hiện nhức đầu, buồn nôn và nôn do hệ thần kinh trung ương bị thương tổn.
+ Các triệu chứng đi kèm với sốt đó là bệnh nhân thường bị tiêu chảy, mất nước, suy nhược toàn thân.
+ Đối với trẻ em biểu hiện rõ ràng hơn do trẻ sốt cao, sốt li bì, hay quấy khóc, vật vã mê sảng, mồ hôi ra nhiều, trạng thái da thay đổi từ lúc đỏ sang xanh, mạch đập nhanh hơn.
+ Ở giai đoạn nặng hơn người bệnh sẽ rơi vào tình trạng rối loạn tâm thần, hành vi bất thường xảy đến. Nghiêm trọng hơn người bệnh sẽ bị hôn mê bất tỉnh, liệt thần kinh, liệt nửa người hoặc toàn bộ người.
Triệu chứng của bệnh
Thông thường bệnh viêm não Nhật Bản sẽ trải qua các giai đoạn cơ bản sau khi qua giai đoạn ủ bệnh. Triệu chứng của bệnh tiến triển theo các giai đoạn như sau:
Giai đoạn khởi phát
Đây là giai đoạn đầu tiên bắt đầu với việc bệnh nhân có thể gặp tình trạng sốt cao 38-39 độ. Triệu chứng đi kèm đó là đau đầu, tiêu chảy, buồn nôn nhiều và cảm thấy đau bụng thường xuyên.
Trường hợp trong vài ngày đầu tiên khi phát bệnh thì bệnh nhân cũng đã đối diện với các biểu hiện như lú lẫn mất ý thức, căng gáy, tăng trương lực cơ, xung huyết giãn mạch. Trẻ nhỏ thường bị tiêu chảy liên tục, có dấu hiệu tương đồng với việc ngộ độc nhiễm khuẩn.
Giai đoạn toàn phát
Tổn thương não và tổn thương hệ thần kinh là biểu hiện đặc trưng của giai đoạn này. Thông thường giai đoạn này bắt đầu từ ngày thứ 3 từ khi bắt đầu nhiễm virus.
Triệu chứng trong giai đoạn này thường gặp đó là bệnh nhân bị vã mồ hôi, sắc thái da thay đổi liên tục từ tái xanh sang đỏ. Nhịp thở rối loạn gây khó thở, mạch nhanh, huyết áp tăng cao.
Bệnh nhân có thể gặp các biểu hiện như co giật mạnh, co quắp, ảo giác, co giật ở cả cơ mặt hoặc tứ chi. Một số trường hợp bệnh nhân có thể bị liệt nằm bất động ở trạng thái định hình buộc phải giữ đúng một tư thế.
Nghiêm trọng hơn ở giai đoạn này các triệu chứng khu trú như liệt tay chân, tổn thương dây vận nhãn, dây thần kinh sọ não.
Giai đoạn lui bệnh
Thông thường từ ngày thứ 10 bệnh nhân sẽ bước vào thời kỳ lui bệnh, các biểu hiện lui dần. Nếu không có tình trạng bội nhiễm thì bệnh nhân sẽ hạ sốt dần, nhiệt độ giảm và có những biến chứng và di chứng đi kèm về sau.
Thời gian ủ bệnh viêm não Nhật Bản thế nào?
Viêm não Nhật Bản có thời gian ủ bệnh kéo dài thông thường từ 5-14 ngày, trung bình là một tuần. Tại giai đoạn này người bệnh không có bất kỳ biểu hiện triệu chứng nào cụ thể đặc trưng.
Đối tượng dễ mắc loại virus này chủ yếu là trẻ em, nhóm đối tượng có hệ miễn dịch yếu và chưa được tiêm phòng. Nhóm trẻ em có nguy cơ cao mắc bệnh là trẻ em dưới 15 tuổi, mùa khởi phát bệnh mạnh mẽ là từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm cùng với mùa sinh sản phát triển mạnh của muỗi Culex.
Biến chứng bệnh
Viêm não là căn bệnh đặc biệt nguy hiểm đối với mọi người. Trường hợp bệnh tình nặng bệnh nhân có thể thoát khỏi tử vong tuy vậy vẫn để lại rất nhiều biến chứng và di chứng khó lường về sau. Cụ thể một số biến chứng người bệnh có thể gặp phải đó là:
+ Suy kiệt sức khoẻ: tình trạng nhiễm trùng kéo dài, hôn mê sâu và việc dinh dưỡng không được cung cấp đảm bảo dẫn đến việc suy kiệt nặng về sức khỏe của người bệnh.
+ Viêm phổi: viêm phổi thường gặp sau hậu viêm não do các virus cơ hội tấn công khi hệ miễn dịch của bệnh nhân suy giảm. Viêm phổi nặng, viêm phế quản, nhiễm trùng đường hô hấp thường gặp ở các bệnh nhân bệnh nặng nằm liệt giường một khoảng thời gian dài.
+ Viêm thận: viêm bế thận-bàng quang do nhiễm trùng thận từ các virus cơ hội tấn công. Viêm thận hết sức nguy hiểm có thể gây ra suy thận nhiều cấp độ.
+ Co giật: Đối tượng thường hay bị lên cơn co giật từ viêm não chính là trẻ em. Khi co giật không được xử lý kịp thời sẽ gây ảnh hưởng não và kéo theo đó là nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
+ Các di chứng về thần kinh: nếu bệnh nặng, di chứng thần kinh có thể gây ra bệnh động kinh cho người từng mắc viêm não. Ngoài ra tổn thương hệ thần kinh gây ra tình trạng mất trí nhớ, suy giảm trí nhớ, suy giảm thính lực, rối loạn tâm thần, bại liệt tay chân, bệnh Parkinson…
Phương pháp xác định bệnh viêm não Nhật Bản
Để xác định bệnh Viêm não Nhật Bản, có rất nhiều căn cứ để các Bác sĩ chuyên khoa có thể khẳng định. Những phương pháp để xác nhận căn bệnh viêm não đó là:
Căn cứ dấu hiệu lâm sàng của bệnh nhân
Với các dấu hiệu lâm sàng của bệnh nhân như sốt cao, nôn mửa, tiêu chảy, và các triệu chứng ở từng giai đoạn có thể chẩn đoán được bệnh nhân có bị nhiễm virus hay không. Các Bác sĩ sẽ dựa vào các biểu hiện đặc trưng kinh điển của bệnh để nhận định về bệnh tình của người bệnh.
Các hội chứng làm căn cứ để chẩn đoán đó là hội chứng về tâm thần kinh, hội chứng rối loạn thần kinh, hội chứng nhiễm khuẩn nhiễm độc nặng toàn thân. Theo dõi và xem xét các biểu hiện từ các triệu chứng đã phân tích ở trên.
Dựa vào kết quả xét nghiệm
Để chuyên sâu trong việc đánh giá và khẳng định bệnh viêm não Nhật Bản ngoài việc xem xét các yếu tố lâm sàng thì có những phương pháp chẩn đoán, xét nghiệm để phát hiện bệnh. Các phương pháp chủ yếu đó là xét nghiệm thường quy, xét nghiệm huyết thanh, xét nghiệm hình ảnh, xét nghiệm không đặc hiệu.
Yếu tố dịch tễ
Dựa vào yếu tố dịch tễ cũng có thể suy đoán được khả năng bệnh nhân có bị bệnh hay không. Dựa vào khu vực nơi cư trú của bệnh nhân, ổ dịch khởi phát hay mùa diễn ra bệnh dịch để làm căn cứ nhận định nguy cơ mắc bệnh.
Điều trị viêm não Nhật Bản
Hiện nay căn bệnh này chưa có một phương pháp điều trị cụ thể. Việc điều trị viêm não thường áp dụng về bản chất đó là việc điều trị triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng nguy cơ.
Tùy vào tình trạng bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cụ thể như:
+ Hạ sốt, hạ nhiệt cho người bệnh
+ Can thiệp thở, chống suy hô hấp
+ Chống co giật bằng các liệu pháp nhóm thuốc an thần
+ Sử dụng thuốc kháng sinh khi có nhiễm khuẩn bội nhiễm
+ Điều chỉnh rối loạn chức năng điện giải cho người bệnh…
Ngoài ra còn rất nhiều biện pháp can thiệp khác như chống sốc, chống phù não và đảm bảo dinh dưỡng cho người bệnh sẽ được các Bác sĩ chỉ định trong từng giai đoạn điều trị cho bệnh nhân.
Những điều cần biết để phòng virus viêm não Nhật Bản
Viêm não là căn bệnh cực kỳ nguy hiểm và chưa có phương pháp đặc trị, tuy vậy để phòng ngừa loại virus này cũng không phải là khó. Mọi người nên thực hiện các khuyến cáo của cơ quan chuyên môn bộ y tế để đạt hiệu quả trong việc phòng tránh viêm não.
Thực hiện công tác vệ sinh môi trường, nhà cửa thường xuyên
Loại bỏ các nguy cơ từ muỗi đốt bằng việc vệ sinh nhà cửa sạch sẽ. Nhà cửa phải thường xuyên được vệ sinh, phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh để phá huỷ chỗ sản sinh và trú ngụ của muỗi.
Các chuồng gia súc nên cách xa nhà, vệ sinh sạch sẽ thường xuyên chuồng trại để đảm bảo không có ổ muỗi hay bọ gậy. Thực hiện việc diệt muỗi định kỳ, đi ngủ phải mắc màn thường xuyên để tránh muỗi.
Thực hiện tốt việc tiêm vắc xin phòng virus viêm não
Tiêm vắc xin phòng virus là biện pháp có thể nói là hữu hiệu nhất để phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này. Tiêm chủng định kỳ và thường xuyên theo khuyến cáo của cơ quan y tế.
Ba mũi cơ bản cần biết và nắm vững để tiêm định kỳ đối với bệnh này đó là:
Mũi 1: đối với trẻ em đủ 1 năm tuổi
Mũi 2: Cách mũi một từ 1 tuần đến 2 tuần
Mũi 3: Sau mũi 1 một năm và tiếp theo đó định kỳ tiêm sau 3-4 năm một lần cho đến khi quá 15 tuổi.
Khi có bất kỳ dấu hiệu nào khởi phát hoặc nhận biết được nguy cơ có thể bị mắc viêm não cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để thăm khám. Việc can thiệp vào giai đoạn ban đầu rất quan trọng phòng tránh được bệnh trở nặng.
Tổng kết
Viêm não Nhật Bản có thể nói là căn bệnh chết người trường hợp bị diễn biến trở nặng. Để đảm bảo sức khoẻ cũng như chất lượng cuộc sống, bản thân mỗi người chúng ta nên có ý thức bảo vệ bản thân và gia đình trước những nguy cơ có thể mắc phải căn bệnh này.
